Weg met die muren
Ik wil niet te lang stil staan bij staande golven, maar negeren zou
natuurlijk ook niet juist zijn. Akoestici hebben het overigens liever
over kamermodi omdat hier de bron lig van staande golven. Kamermodi
zijn een verzameling van resonanties die ontstaan in een kamer wanneer
de lucht in de kamer in beweging wordt gezet door een geluidsbron. Op
die frequenties waar de golflengte van een geluidsgolf een directe
verhouding heeft met de afstand tussen twee reflecterende vlakken -
zoals muren - zullen de opeenvolgende geluidsgolven op precies dezelfde
plek pieken en dalen hebben waardoor de geluidsgolf stil lijkt te
staan. Vandaar de naam ‘staande golven’. Deze situatie doet zich voor
als (een veelvoud van) de halve golflengte precies tussen de wanden
past. Als voorbeeld: een 25 Hz geluidsgolf heeft een lengte van 13,6
meter, 50 Hz een lengte van 6,8 meter en 75 Hz dus 4,5 meter. In een
kamer die 6,8 meter lang is, is er dus een potentiële kans dat die
frequenties zich als staande golf gaan gedragen omdat hun halve
golflengtes hier respectievelijk 1×; 2× en 3× inpassen. Hieruit volgt
dat de enige manier om geen staande golven in je huiskamer te hebben,
het wegbreken is van twee aangrenzende muren en het plafond dan wel de
vloer (of te zorgen dat deze wanden heel sterk absorberen voor deze
frequenties). Dat kan ‘s zomers leuk zijn, maar waar hang je dan de
foto van oma?
Bovenstaande illustratie is afkomstig van The Institute of Sound and Vibration Research. Te zien is hoe twee tegengestelde geluidsgolven (de tweede is weerkaatst van een muur) elkaar periodiek versterken en verzwakken.
Het ècht oplossen van problematische kamermodi is werk voor de vakman
en vergt doorgaans een ingrijpende verbouwing waarbij vaak een
constructie van zo’n 20 tot 50 cm vóór de bestaande muren moet worden
gebouwd. Omdat de meesten van ons al moeite hebben een goede stereo te
verantwoorden (esthetisch, financieel en qua ruimte), zit een zo
heftige verbouwing er doorgaans niet in. Die is bovendien zelden nodig,
want kamermodi horen bij het leven als naar de wc gaan. Je moet er
echter niet overdadig veel last van hebben: een grote boodschap doen is
geen probleem, diarree wel. Met andere woorden, het aantal wc-bezoeken
en de tijd ertussen is het probleem, niet het wc-bezoek zelf. Bij
kamermodi geldt dat ook: een hoorbaar probleem ontstaat pas als er
meerdere resonanties op ongeveer dezelfde frequentie zijn en dat doet
zich metname voor als meerdere muren van je kamer op ongeveer gelijke
afstand (of hele veelvouden hiervan) van elkaar staan. Een kamer van
5,4 x 5,4 meter met een plafond op 2,7 - dus met een verhouding van 2 :
2 : 1 - meter is een prima manier om last van vlak bij elkaar gelegen
staande golven te krijgen. Gelukkig wonen de meeste mensen in Nederland
en België fatsoenlijk ontworpen huizen waarbij de verhoudingen van de
kamer gezonder zijn.